Wat is welzijn en welzijn op het werk

Toch lijden 36,8 %  Vlamingen aan werkstress, en hebben ongeveer 12,8 % van mensen het moeilijk om hun werk en privé te combineren. Dit maakt dat veel mensen lijden onder deze stress.

Hoe komt dit dan?

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is welzijn op het werk: “een gemoedstoestand die wordt gekenmerkt door een voldoende harmonie tussen enerzijds de vaardigheden, behoeften en ambities van de werknemer en anderzijds de beperkingen en mogelijkheden van de werkomgeving”..

Van het moment dat deze harmonie verbroken wordt zal het moeilijk worden om fluitend op te staan om te gaan werken. Naast een goede harmonie op het werk is ook de balans tussen werken en privéleven zeker belangrijk.

Oorzaken

Wat kan deze harmonie nu allemaal verstoren? Het makkelijkste en meest voor de hand liggende antwoord is dat de werkdruk te hoog ligt en hiermee geen rekening wordt met gehouden door de werkgever. Het stressniveau stijgt enkel en er is geen uitlaatklep meer. Deze overbelasting kan worden veroorzaakt door een personeelstekort of door een besparingscultuur. Een resultaatgerichte bedrijfscultuur houd minder rekening met de persoon en meer met het resultaat of de winst van het bedrijf. Onder collega’s zal hier de druk hoog liggen. Een heel competitieve ingesteldheid verhoogd het stressniveau maar niet altijd de kwaliteit van het werk.

In tegenstelling kan ook een onderbelasting van werk ervoor zorgen dat we niet meer blij zijn op onze job. Als de uitdaging van de functie weg is, of er daadwerkelijk te weinig werk is kan dat leiden tot het gevoel dat het werk niet meer zinvol is.

Soms is de hoeveelheid werk perfect, maar is er een gebrek aan duidelijkheid in het werk. De eene manager spreekt de andere tegen. . Dat creëert frustratie, wrijvingen en vooral onzekerheid. Daardoor heeft dit een negatieve invloed op het bereiken van de gewenste resultaten.

Niet nakomen van beloftes

Als dit dan nog eens allemaal wordt beloond met een onderbetaald loon is het gevoel van waardering helemaal weg. Of als er een promotie wordt beloofd die maar niet komt, zal de motivatie ook wegvallen.

Ook de mogelijkheid om een project niet af te kunnen werken kan een doorslag geven. Als je al maanden aan het werken bent aan een project maar meer resources nodig hebt en deze maar niet ter beschikking krijgt, stapelt de frustratie zich op. Het materiaal of de werkkracht niet hebben om je job uit te voeren geeft een gevoel van onmacht. Je zit vast door de beslissingen van anderen en kan geen kant meer op. Enkel de druk om alles dan afgerond te krijgen of op te lossen valt op jouw schouders.

We spenderen een groot deel van onze dag op het werk. Als daar dan een slechte sfeer hangt door een “lack of management”, of door een collega of collega’s die de sfeer verpesten, gaan we snel ons welzijnsgevoel verliezen.

Lange Dagen

Waar we ook niet altijd rekening mee houden zijn de afstand en de mogelijke files die het dagdagelijkse woon-werkverkeer vaak uitdagend maken. Het verkeer kan ons uiteraard ook serieus wat stress bezorgen. Als we al gefrustreerd aankomen op ons werk is het moeilijker om positief aan de dag te beginnen. Deze uren op de baan maken de werkdag uiteraard ook nog langer.

Niet elke job is een klassieke 9 tot 17 uur werkdag. Het werk moet afzijn. Dit kan dan uitdraaien tot laat op de bureau blijven of s ’avonds thuis nog voort te werken. Als tot in de avond uren werken een gewoonte wordt, of een “must” wordt, om de door de bergen werk te komen dan is er geen mogelijkheid meer tot ontspaning.

Geen ontplooiingskansen

Ook de mogelijkheid tot bijscholing en verdere zelfontplooiing stimuleren het welzijn. Als dit wordt tegengehouden of het management heeft hier helemaal geen oog voor, dan zal men zich snel ondergewaardeerd voelen.  Men voelt zich dan “stuck” in hun positie.

In niet alle sectoren valt dit voor, maar het gevoel van veiligheid is ook enorm belangrijk op de werkvloer. Als veiligheid en gezondheid niet gerespecteerd wordt zakt dit welzijn weer weg. Het veilige gevoel kan ook worden bekomen door de inrichting van de werkvloer. Een bureautje in een hoekje zonder ramen, of een keuken die vol met eten plakt, of zelfs toiletten die niemand durft betreden, zijn niet bepaald bevorderlijk voor dit veilige gevoel.

Gevolgen

Als je dit nu allemaal leest, denk je misschien dat iedereen wel eens last heeft van stress. En dat is waar. Stress is niet altijd slecht. Een beetje stress voor een interview zorgt ervoor dat we ons beter gaan voorbereiden en zo meer slaagkans hebben.

Maar als dat stresslevel continue te hoog staat gaan er psychische en soms ook fysische en psychosomatische symptomen veroorzaken.

Een heel bekend fenoneem is een “burn-out”. De nieuwe definitie volgens de WHO is: “Burn-out is a syndrome conceptualized as resulting from chronic workplace stress that has not been successfully managed. It is characterized by three dimensions:

• feelings of energy depletion or exhaustion;
• increased mental distance from one’s job, or feelings of negativism or cynicism related to one’s job; and
• reduced professional efficacy.

Burn-out refers specifically to phenomena in the occupational context and should not be applied to describe experiences in other areas of life.”

De chronische stress heeft een hoop symptomen met zich meegebracht. Zoals: concentratieproblemen, buikpijn, duizeligheid, geheugenverlies, hoofdpijn, spierpijn, hartkloppingen, paniekaanvallen, slaapproblemen, stemmingswisselingen, vermoeidheid, verlies van motivatie, agressie problemen.

Maar een “burn-out” brengt ook emotionele uitputting met zich mee en tast het complete welzijn aan. Dit gaat dan soms gepaard met psychische en familiale problemen.

Het ervaren van deze symptomen brengt dan weer medische kosten/ consultaties met zich mee. Dit kan dan ook nog eens financiële problemen te weeg brengen, zeker als je al een verminderd inkomen hebt door terecht te komen op ziekenkas.

Niet enkel een te hoge druk op het werk veroorzaakt problemen maar ook door te weinig werk en te weinig uitdaging kan men deze symptomen krijgen. Dit noemen ze dan een bore- out. Extreme verveling op het werk.

Maar niet al deze stress leidt tot een burn-out. Door meer dan 40 uren per week te werken, dus door elke dag langer te werken, verhoogt de kans op gezondheidsproblemen. Dit leidt vaak tot een hoge bloeddruk, slaapproblemen, risico op hart – en vaatziekten maar ook tot slechte eet gewoonten. Slechte eetgewoonten zoals bijvoorbeeld; maaltijden overslaan, geen tijd en snelle take out of tussendoor ongezond snacken, kunnen dan weer leiden naar overgewicht en zelfs diabetes.

We denken altijd, hoe meer we werken, hoe meer we gedaan krijgen. Maar eigenlijk presteren we het beste als we maar 6 uur op een dag werken. Onze concentratie is dan beter, we maken minder fouten en we zijn productiever.  Door de motivatie van een korte werkdag gaan we die tijd beter benutten. We beginnen gestructureerder aan de dag zodat we onze taken tijdig kunnen afmaken. We gaan ook geen taken meer aanvatten die we dan haastig moeten afwerken. Want snel iets afwerken, vertaalt zich meestal in werk dat minder kwalitatief is.

Een werkdag die 6 uren telt geeft ons naast meer energie ook een boost. Door vroeger thuis te zijn, eens niet moeten spurten om de kinderen op tijd af te halen van de opvang, en dan rustig nog de tijd te hebben om te koken maakt ons gelukkiger. Het haastige leven neemt af en je hebt terug tijd om te gaan sporten of eens een wandeling in de buurt te maken. Tegen dat je s ‘avonds onder de wol kruipt, voel je jezelf al meer relaxed en zal je ook beter slapen. Een goede nachtrust zorgt er dan weer voor dat je fit bent om de volgende dag terug aan de slag te gaan.

Gevolgen voor de werkgever

Nu dat we weten wat stress allemaal met ons lichaam kan doen, wat zijn dan de gevolgen op de werkvloer? Voor de organisatie/ gevolgen voor het dagelijkse reilen en zeilen op de werkvloer?

Als je zo overwerkt bent dat je fysieke klachten krijgt, zal je vaak thuis ziek geschreven worden. Het begint vaak met een paar dagen hier en daar. Maar elke keer dat je de moed oppakt en terug gaat werken onder dezelfde condities, de klachten zich opstapelen.

Vaak komt dan de diagnose van ‘burn-out’. Dit houdt dan in dat je gemiddeld 2 maand tot 1 jaar thuis zal zijn om terug op u plooi te komen. Dit brengt dan grote ziektekosten mee voor het bedrijf.

Bedrijven met medewerkers die lijden aan burn-out hebben vaak te kampen met minder productieve werknemers. Hun motivatie neemt af. Dit geldt dan automatisch ook voor de kwaliteit van het werk. Deze bedrijven hebben vaak ook te kampen met medewerkers die minder loyaal zijn, en geen of weinig betrokkenheid tonen voor het bedrijf. Dit vertaalt zich meestal in een hoger verloop van werknemers. Uiteraard hangt hier een kostenplaatje aan vast.

Beter voorkomen dan genezen

Dat klinkt natuurlijk logisch. Voorkomen is gemakkelijker dan genezen.

Hoe voorkom je dan burn-out op de werkvloer? Hoe kan een bedrijf zorgen voor het welzijn van zijn medewerkers? Wat kan je zelf doen om te voorkomen dat je in een burn-out terecht komt?

Een burn-out kan iedereen overkomen en daar is niets verkeerds aan. Het belangrijkste is om de symptomen vroegtijdig te herkennen en om hulp te vragen. Praten met iemand vertrouwd kan al veel verlichting geven. Als dit niet voldoende is, is het best om eens langs te gaan bij de huisarts.

De eerste stap om zich goed te voelen op het werk is een goede communicatie. Heb je problemen met het combineren van privé en werk? Bespreek het met je verantwoordelijke. Niemand kan weten dat je met deze frustraties of problemen rondloopt en er kan pas aan een oplossing gewerkt worden als er over gepraat wordt.

Dit geldt zowel voor problemen tussen collega’s, de nood aan opleidingen om te ontplooien als ook voor de werkdruk die te hoog is.

Hoe bevorderd een bedrijf het welzijn

People manager

Natuurlijk moet de communicatie van 2 kanten komen. Het bedrijf moet zich openstellen om op een vlotte manier met zijn medewerkers te kunnen spreken. Vaak worden er ook People managers aangewezen. People managers staan in om een goede relatie op te bouwen met de medewerker(s). Zij gaan voor een persoonlijke aanpak en geven constructieve feedback. Ze stimuleren een positief werkklimaat wordt gekenmerkt door vertrouwen en houden de werkvloer ook in het oog voor eventuele veranderingen of problemen.

Voor een klein bedrijf is het niet altijd mogelijk om een extra persoon aan te nemen om deze functie in te vullen. Wat het bedrijf dan kan doen is één of meerdere werknemers vragen om deze taak op zich te nemen. Natuurlijk moeten ze de taak willen en kunnen invullen. Weten wie een aanspreek punt is, of bij wie je terecht kan als je niet helemaal goed in je vel zit, is al een groot begin.

An apple a day keeps the doctor away

Soms kunnen kleine dingetjes ook al veel betekenen op de werkvloer. Een werkgever kan zijn appreciatie al tonen door te zorgen voor gezonde snacks, zoals fruit, op de werkvloer. Dit nodigt dan al vaak uit om samen even een korte pauze te nemen en even op adem te komen. Gezonde snacks moedigen automatisch ook een gezonde gewoonte aan. Want ook een gezonde en gevarieerde voeding is belangrijk om stress onder controle te houden.

Het team af en toe eens trakteren op een lekkere lunch toont ook deze appreciatie en werkt bevorderlijk voor het groepsgevoel/ team gevoel/ team spirit. Door dit tijdens de werkuren in te plannen kan iedereen ook meestal aanwezig zijn. Als er diners gepland worden na de uren is het soms moeilijker om iedereen mee te krijgen. Sommigen zullen een babysit moeten regelen of kunnen niet naar hun danslessen, fitness, avondschool, …

Niet enkel gezond eten is belangrijk maar ook beweging. Sommige jobs zijn fysiek intensief genoeg dat er zeker geen tekort is aan bewegingen. Maar voor diegene die een hele dag achter een bureau gekluisterd zitten, is het belangrijk om af en toe de benen te strekken. Zelfs een korte wandeling in de buitenlucht zal het stress niveau laten dalen en de productiviteit daarna weer laten stijgen.

Grotere bedrijven hebben de mogelijkheid om een ontspanningsruimte in te richten. Een ruimte waar de werknemers even naar toe kunnen voor een rust moment of “to blow of some steam”. Dat kan gaan van een pooltafel waar de collega’s onderling is kunnen spelen tot een paar massage stoelen. Niet elke bedrijf kan dit verwezenlijken.  Kleinere bedrijven hebben de capaciteiten of de ruimte hier niet altijd voor. Door te zorgen dat de werkruimte goed verlicht is, voldoende verluchting heeft en wat planten heeft, gaat ook al een heel eind.

Ja hoor, planten! Planten rondom ons geven niet alleen een zuiverdere lucht maar beïnvloeden onze creativiteit en productiviteit in een positieve zin.  Hoe gek het ook klinkt wetenschappers hebben bewezen dat planten op de werkvloer het algemene welzijn met 47% kunnen verhogen! Wat een plantje allemaal niet kan doen.

Teambuilding

Op de werkvloer komen er allerlei mensen met verschillende achtergronden en verschillende interesses samen. Dit kan dan wel zorgen dat het niet tussen iedereen klinkt of soms wel eens conflicten teweeg kan brengen. Door teambuildings kan er aan het samenhorigheidsgevoel worden gewerkt. Training in teambuildings kan georganiseerd worden, een uitstapdagje met iedereen, samen uit eten gaan, maar ook simpelweg samen middagpauze nemen. Door elke dag samen die pauze te nemen, het werk even te vergeten, kunnen er onderlinge conversaties opstarten die de teamspirit aanmoedigen.

Een bedrijf kan hierbij helpen om een gemeenschappelijke ruimte ter beschikking te stellen waar er samen kan geluncht worden. En niet snel eten aan het bureau. Deze ruimte kan dezelfde zijn als de ontspanningsplek! Werkgevers moeten zorgen dat iedereen zijn pauze echt neemt. Deze pauze zal er ook voor zorgen dat de productiviteit terug omhoog gaat.

Telewerk

Als het voor de werknemer moeilijk wordt om privé en werk te combineren kan er gesproken worden over de mogelijkheden rond telewerk. De mogelijkheid om 1 à 2 dagen van thuis te werken, verlicht ongetwijfeld de druk op onze schouders. Zo kan er een vaste telewerk-dag ingepland worden. Op deze manier kunnen werknemers het privéleven beter combineren met hun werk. De mogelijkheid om de kinderen eens van school te gaan halen, of dat half uurtje dat je langer kan slapen s ’morgens omdat de files wegvallen kan nieuwe energie teweegbrengen.

Ook flexibele uren kunnen een oplossing zijn voor dit probleem. Door een uurtje vroeger of later te kunnen beginnen wordt er soms ook al tijd gewonnen in het verkeer. Dit is niet in alle sectoren of jobs mogelijk. Als er in schiften gewerkt wordt is het belangrijk om te luisteren wie welke shift kan doen. Of als de druk echt te hoog ligt kan er gesproken worden om, eventueel tijdelijk, een dagje minder te werken.

Onboarding

Om een nieuwe werknemer van de eerste dag een goede start te geven is het interessant dat een bedrijf werkt met onboarding. Onboarding zorgt ervoor dat een werknemer zich sneller op zijn plaats zal voelen en sneller ingewerkt is. Door de positieve omgang is het gevoel van vertrouwen er snel en dat zorgt voor een “boost in morale”.

Maar hoe begint een bedrijf aan onboarding? Door een mentor aan te stellen, of een peter/meter, heeft de nieuwe collega altijd iemand waar hij of zij bij terecht kan. Dit kan dan gaan over werk gerelateerde vragen of gewoon enkele praktische vragen.

Maar het contact mag niet beperkt worden tot deze mentor of de buur collega’s. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de nieuwe collega het hele team leert kennen.

Zeker in de eerste weken is het essentieel om op het einde van de dag eens te vragen hoe de dag was. Een kort gesprekje dat blijk geeft van interesse en eventuele moeilijkheden oplost voor ze een probleem vormen. Ook hier kan er al feedback gegeven worden. Weten wat je goed doet geeft een boost van vertrouwen en weten waar je moet aan werken zorgt ervoor dat je jezelf verder kan ontplooien.

Ontplooien

Onszelf ontplooien is steeds belangrijk in ons leven. Als de werkgever rekening houd met de ontplooiingskansen en cursussen aanbiedt, toont dit weeral aan de werknemer dat ze gewaardeerd worden. Werkgevers die hun werknemers evalueren en opvolgen zullen vaak zien dat er meer potentieel is binnen het bedrijf dan dat ze denken. Dat kan leiden naar nieuwe opportuniteiten voor de werknemer maar ook een kans voor het bedrijf om verder te groeien.   

Als de leidinggevende de werknemers goed kent door een goede relatie op te bouwen, zal het snel aan het licht komen als iemand zich bewijst. Deze persoon kan dan misschien in aanmerking komen voor een hogere positie en zo doorgroei kansen krijgen binnen het bedrijf waar de werknemer vertrouwen al heeft opgebouwd. De werknemer zal dan sneller ingewerkt zijn in de nieuwe functie. Hier ook wint het bedrijf zelf door de interne groei en een cultuur die rijk is aan vertrouwen.

Positief welzijn heeft positieve gevolgen

Het welzijn van de werknemers is belangrijk. Maar het is wel een investering. Kleine aanpassingen kunnen al veel betekenen. Maar soms zijn er drastische veranderingen nodig.

Toch is de investering het waard. Als het welzijn op het werk goed zit, dan zal het bedrijf dat ook voelen aan de inzet van de werknemers. Niet alleen zal hun productiviteit hoger liggen maar ook hun prestaties. De werknemers worden meer betrokken in het bedrijf en zullen ook loyaler zijn.

Dit geeft dan het bedrijf de kans om te groeien en te innoveren. Kortom, er zijn enkel voordelen verbonden aan een gunstige werksfeer! En het is een win-win voor werknemer en werkgever.

Hoe voel jij je op je werk? Ga je fluitend werken of moet je jezelf dagelijks moed inspreken om te vertrekken? Voel jij u thuis op het werk of kan je u maar niet aanpassen in de onpersoonlijke bedrijfscultuur?  Hoe ervaar jij het welzijn op de werkvloer? Kan het beter?

Wil je zien wat de mogelijkheden zijn voor u? Neem gerust contact met ons op en kom eens langs voor een openhartig gesprek.